logocirclefor sitelogocirclefor sitelogocirclefor sitelogocirclefor site
  • صفحه اول بایوکده
  • مقالات
    • علوم سلولی و مولکولی
      • ژنومیکس
    • تکنولوژی‌های زیستی
      • تکنیک‌ها
      • علوم زیستی کاربردی
    • بازاریابی و برندینگ
    • متفرقه
  • اخبار
  • دانلود رایگان
    • پروتوکل‌های متداول
    • نرم افزار Allele ID
  • فروشگاه
  • درباره ما
    • تماس با ما
    • سیاست حفظ حریم خصوصی بایوکده
  • عضویت
  • ورود
فهرست
0
  • صفحه اصلی بایوکده
  • دسته‌بندی نشده
  • تجزیه و تحلیل swoT در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی،اجتماعی و دفاعی – امنیتی ( فرصت های اجتماعی)
اطلاعات برای کرونا ویروس
مارس 5, 2020
سلامت همگانی
مارس 7, 2020

تجزیه و تحلیل SWOT از بعد اجتماعی

پ – فرصت های اجتماعی

طی نیم قرن گذشته کشور ایران، همانند سایر کشورهای جهان سوم با افزایش جمعیت مواجه بوده است. ضریب رشد جمعیت کشور در این مدت به طور متوسط کمی بیش از ۳٪ بوده که حدود ۲ برابر ضریب رشد جمعیت در کشورهای پیشرفته صنعتی است. افزایش سریع جمعیت ایران پدیده های جدید است که از نیمه دوم قرن

بیستم میلادی پدیدار شده است. اکثر صاحبنظران دلیل رشد سریع و افزایش جمعیت در کشورهای جهان سوم، در دهه های پایانی قرن بیستم میلادی را کاهش مرگ و میر، تغذیه بهتر، بهبود وضعیت بهداشت و درمان و مسائلی از این قبیل می دانند.

افزایش جمعیت به ویژه در کشورهای جهان سوم که امکانات مناسبی برای روبرو شدن با آن را فراهم نکرده اند، آثار و پیامدهای مهم سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و امنیتی دارد که مردم و سیاستگذاران این کشورها را تحت تاثیر و فشار قرار داده است.

یکی از اولین و مهمترین پیامدهای رشد جمعیت در کشور ما، تاثیر منفی آن بر رشد اقتصادی است. جمعیت اضافه شده»، نیازمند کالا، خدمات و اشتغال فرصتهای شغلی جدید است که هر دوی اینها در گرو سرمایه گذاری جدید است. اما کشور ما به دلایل متعدد در تامین سرمایه های مورد نیاز مشکل روبرو بوده موفقیتی نداشته است.

یکی دیگر از مسایل ناشی از افزایش جمعیت در کشور، مهاجرت ( جابجایی) و توزیع این جمعیت در مناطق و بخشهای مختلف جغرافیایی و اقتصادی کشور است این مهاجرتها بیشتر از روستا به شهر صورت می گیرد و دلیل عمده آن محدود شدن منابع مورد نیاز (آب و خاک) برای کشاورزی و ادامه زندگی است. از جمله پیامدهای منفی این پدیده به ویژه در سالهای اخیر، رشد و گسترش بی رویه و خطرناک شهرهایی چون تهران، مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز و غیره است که هر یک به یک

کلان شهر تبدیل شده اند. از مهمترین مشکلات و معضلات این شهرها می توان به بحران بیکاری، افزایش جرم و جنایت، کمبود آب و… اشاره کرد که هر یک موجب دغدغه خاطر مسؤولین شده و از رشد و توسعه پایدار کشور ممانعت می نمایند.

بی تردید تامین نیازهای غذایی جمعیت کنونی و آینده کشور ایران یکی از مهمترین و اساسی ترین نگرانیهای مسؤولین اجرایی دولت می باشد. قطعا باید در این راستا، بهینه سازی شاخص های اصلی برای افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی را به عنوان راهکارهای اصلی قلمداد کرد.

استفاده بهینه از آب، آبیاری به روش های نوین صنعتی و علمی، بهره برداری مناسب از خاک و اصلاح بذر از جمله موارد مهمی هستند که می توانند نوید بخش آینده باشند. باید توجه داشت که علی رغم اهمیت بهره برداری مناسب از آب و خاک (حتی در صورت تحقق این امر)، بهینه سازی این دو عامل مهم تنها تا حد معینی مقدور است و امکان گسترش آنها در حال حاضر متصور نیست.”اصلاح بذر” برای افزایش کمی و کیفی محصول از نظر علمی حد و مرزی ندارد و از گذشته های دور، به عنوان روشی برای افزایش کمی محصول مورد توجه بشر قرار گرفته است. امروزه پیشرفت علم ژنتیک و آشنایی با زیست شناسی بذرهای گیاهی، دام، طیور و آبزیان، موجب افزایش قابل توجه کمی و کیفی محصولات کشاورزی از طریق اصلاح نژاد گیاهان و جانوران شده است. علی رغم استقرار کشور ایران در منطقه ای خشک و نیمه خشک از کره زمین به دلیل تنوع شرایط اقلیمی، گوناگونی زیست بوم ایران دسترسی به آبهای گرم خیلج فارس، دریای عمان، دریای خزر و منابع غذایی آنها می توان با تقویت و بهره برداری از این منابع با کمک تواناییهای بالقوه زیست فناوری نیازهای غذایی کشور را پاسخ گفت، فرصت های شغلی جدیدی ایجاد کرد، جمعیت را تثبیت نمود و مازاد تولیدات کشاورزی را صادر کرد.

فرصت دیگری که می تواند به رشد و توسعه زیست فناوری کشور کمک نماید بهره برداری از سنت های پسندیده اجتماعی ایرانیان در زمینه فعالیتهای خبر به رو اوقاف است. وقف اموال از دیر باز در جامعه ایران متداول بوده، اشخاص خیر تمام و یا بخشی از اموال منقول و غیر منقول و با درآمدهای حاصل از فعالیتهای اقتصادی این دو منبع را به اموری همچون توسعه و گسترش علم، بهداشت و درمان، نگهداری از کودکان بی سر پرست، آبادانی یک منطقه و اختصاص می داده اند، بنابراین سازمانهای اوقاف در سراسر کشور منابع و امکانات اقتصادی بسیار زیادی را دارند که می توان از آنها برای توسعه و گسترش تحقیقات زیست فناوری استفاده کرد.

ت – تهدیدات و فشارهای اجتماعی

در قرن بیست و یکم میلادی فناوری هایی وجود دارند که محور اصلی پیشرفت و توسعه پایدار کشورها محسوب می شوند و زیست فناوری یکی از این فناوری هاست، ایجاد و رشد فناوری های جدید متکی به ائیروی مغزی یعنی انسان ماهر و متخصص می باشد که تواناییهایی مطلوب ایشان به نحو مطلوب سازماندهی شده، به کار گمارده شود.

نیروی مغزی متخصصین حوزه زیست فناوری ایران در وضعیت فعلی با دوچالش روبرو است که عبارت از تعداد قلیل نیروی متخصص و ماهر آموزش دیده و فرار مغزها هستند. حتی در دیگر حوزه های علمی و فناوری نیز چنین معضلی به چشم می خورد. گرچه آمار دقیقی از تعداد نیروهای متخصص آموزش دیده در دسترس نیست، اما بر طبق آمارهای غیر رسمی تعداد نیروی متخصص رشته های مختلف زیست فناوری در ایران بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ نفر برآورد می کنند. از این عده تعدادی نیز در مشاغل اداری و غیر تخصصی مشغول به کار هستند و شاید تعدادی هم مترصد فرصتی برای مهاجرت به کشورهای پیشرفته مهاجر پذیر مانند آمریکا،کانادا و سایر کشورهای صنعتی باشند. آسیب پذیری اقتصاد وابسته به نفت، موجب شده است که گرایش به منابع دیگر و سایر رشته های تولیدی و صنعتی برای ادامه حیات اقتصادی و سیاسی ضروری شود. این امر همواره توسط مسؤولين و صاحبنظران مطرح می شود، اما اقدام جدی برای تحقق آن صورت نمی گیرد. اقدام جدی و عملی، کاری است که توسط کشور کوچکی مانند کوبا صورت گرفته و موجب نیل به تجربه ای موفق شده است. کشور جهان سومی کوبا تا چند سال پیش صاحب اقتصاد تک محصولی بود و برای بقای خود تنها به مزارع نیشکر چشم امید داشت. این کشور از سال ۱۹۸۱ میلادی اتکا به فرآورده های زیست فناوری را محور برنامه توسعه ملی خود قرار داد و در این راه قدمهای جدی و موثری برداشت. اکنون کوبا با داشتن بیش از ۱۱۰۰۰ پژوهشگر در این رشته قادر به تولید بیش از ۵۰ نوع فرآورده با فروش سالانه ای بالغ بر ۱۲۰ میلیون دلار شده است که برای کشور کوچکی مانند کوبا رقم قابل توجهی محسوب می شود. اینک این کشور موفق به صدور زیست فناوری به کشورهای دیگر از جمله ایران، شده است.

فرار مغزها، حاصل تمرکز فعالیتهای تحقیق و توسعه در کشورهای صنعتی، فراهم بودن امکانات زندگی، رفاه و آسایش فکری و بستر مناسب پیشرفت انسان متخصص در این کشورهای پیشرفته است. ایجاد محیطی ناامن و بعضا توام با انواع فشارها، تبعیض ها، ناچیز بودن یا فقدان بستر مناسب برای تحقیق، توسعه و پیشرفت علمی در کشورهای موسوم به جهان سوم یا در حال توسعه نیز موجب استمرار پدیده فرار مغزها شده است. طبق یکی از تحقیقات سازمان ملل(۱) در فاصله سالهای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۶ میلادی ۳۰۰۰۰۰ متخصص از جمله پزشک، جراح، مهندس و کارگر ماهر به سه کشور پیشرفته مهاجر پذیر یعنی آمریکا، کانادا و انگلستان مهاجرت کرده اند. از این تعداد حدود ۶۱۰۰۰ نفر پزشک و جراح، ۱۰۰۰۰۰ نفر دانشمند علوم تجربی و نظری، حدود ۱۰۰۰۰۰ نفر مهندس و حدود ۱۲۳۰۰۰ نفر تکنسین بوده اند. با توجه به این آمار و با در نظر گرفتن روند مهاجرت مستمر و مهاجرت گزینشی مغزها و نخبگان می توان به رمز سرعت پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی در این کشورها پی برد. در این راستا چنانچه دولت جمهوری اسلامی ایران بخواهد توسعه پایدار اقتصادی – اجتماعی را سرلوحه برنامه های خود قرار دهد و از اقتصاد تک محصولی و وابسته به صدور نفت خام رهایی پیدا کند، باید در درجه اول فرار مغزها را کنترل نماید، آن را کاهش دهد و با آن مقابله نماید. کافی است در حوزه فعالیت زیست

فناوری از تجربه کشورهایی همچون کوبا، هند، چین، آرژانتین و غیره استفاده کند و از نقاط قوت ها و فرصت های اجتماعی موجود نیز در جهت رشد و شکوفایی این فناوری بهره برداری نماید.

موضوع آلودگیهای زیست محیطی به وسیله زباله های شهری و پسابهای صنعتی تهدید دیگری است که زندگی اجتماعی را در شهرها و روستاهای ایران به خطر می اندازد. جدی ترین این تهدیدها آلودگی آب و خاک کشاورزی و آب آشامیدنی – به عنوان مایه اصلی و اساسی حیات انسان و سایر موجودات زنده است. جلوگیری و یا کاهش این آلودگیها با به کار گیری صحیح زیست فناوری میسر می شود. بنابر این باید در بعد اجتماعی راهبردهایی از نوع ST و WT را برای پرهیز از تهدیدات و کاهش ضعف ها انتخاب نمود.

بازگشت به مقاله اصلی
Share

Related posts

جولای 10, 2020

یک پیشنهاد فوق العاده


Read more
جولای 10, 2020

پرسشنامه تعیین علاقمندی


Read more
جولای 2, 2020

تشکر از شما


Read more

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه ترین نوشته ها

  • یک پیشنهاد فوق العاده
  • راهکارهای نشر کتاب
  • پرسشنامه تعیین علاقمندی

تصویر لوگو

فرم ورود

رمز عبور خود را فراموش کرده اید؟
تمام حقوق برای سایت بایوکده محفوظ است. طراحی و سئوی سایت: آتلیه بیوکده برای پشتیبانی با این شماره تماس بگیرید 09393324007