تجزیه و تحلیل SWOT از بعد فرهنگی
فوریه 28, 2020درمان کرونا ویروس
مارس 2, 2020تجزیه و تحلیل SWOT از بعد فرهنگی
پ – فرصت های فرهنگی:
علی رغم محاصره اقتصادی و علمی ایران به وسیله آمریکا و کشورهای پیشرفته صنعتی، بازهم فرصت های مناسب فرهنگی برای کشور ما وجود دارد که برخی از آنها جنبه داخلی و برخی دیگر جنبه بین المللی دارند. از بعد جهانی، در حال حاضر کشورهایی چون اتریش، ایتالیا، اسپانیا، کوبا و روسیه با ما همکاری علمی (تحقیقات مشترک – اجرای پروژه های تولیدی) دارند که نسبت به ما دارای برتری علمی بوده، در سطح جهانی شناخته شده هستند. در این زمینه می توان علاوه بر امکان توسعه همکاریها، انجام مذاکرات، به پیشنهاد همکاری سودمند دو جانبه با کشورهای دیگری مانند هند، چین، آلمان، فرانسه، کانادا، ژاپن، آرژانتین و غیره اندیشید. علاوه بر آن می توان از کمک سازمانهای بین المللی که کشور ایران در آن عضویت دارد بهره مند شد. برخی از این سازمانها عبارتند از:
۱. سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (UNESCO).
۲. سازمان غذا و کشاورزی با سازمان خواروبار و کشاورزی جهانی ( FAO).
۳. سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (UNIDO) که برای سرعت بخشیدن به توسعه صنعتی کشورهای در حال توسعه بوجود آمده است و برخی از مراکز تحقیقاتی زیست فناوری کشور ما در یکی از سازمانهای زیر مجموعه آن تحت عنوانICGEB عضویت دارند.
۴.آژانس عمران بین المللیIDa.
۵.بانک توسعه اسلامی .
۶.بانک آسیایی.
مهمترین فرصت های بالقوه داخلی کشور ما برای ایجاد علم و فناوری بومی، نیروی انسانی و نیروی جوانی است که متاسفانه بی توجهی و آزردن آنان موجب گشته است تا راه خارج از کشور را در پیش گیرند و همواره چشمشان به کشورهای پیشرفته باشد. این نیروها برای کشورهای پیشرفته صنعتی در حکم فرصتهایی هستند که به خوبی مورد بهره برداری قرار می گیرند. اما اگر این نیروهای خدادادی که در کشور ما مورد استفاده واقع نشوند، به یک تهدید تبدیل شده، بهترین این فرصت ها حتی پس از صرف منابع زیاد و طی دوره های آموزش تکمیلی از دست می روند. به منظور توسعه و بهره گیری از این فرصت ها راهکارهای مناسب و قابل دسترسی وجود دارند، تنها کافی است که آنها را باور کنیم، امکانات را فراهم نماییم و با نگهداری نیروی مغزی، در جهت تحقق اهداف توسعه حرکت نماییم، بنابر این بهترین راهکار مشخص در این بعد بهره برداری از توان مغزی نیروهای متخصص کشور برای ایجاد و توسعه زیست فناوری است.
ت – تهدیدات و فشارهای فرهنگی
مهمترین تهدید برای جامعه ما در بعد فرهنگی عقب ماندگی علمی در زمینه های مختلف و از جمله در حوزه زیست فناوری است. برتری علمی و تکنولوژیکی کشورهای پیشرفته صنعتی و اتخاذ سیاستهایی در جهت حفظ و استمرار این برتریها نسبت به کشورهای جهان سوم و کشورهای در حال توسعه، موجب شده تا کشورهای پیشرفته به دلایل مختلف (از جمله به دلایل سیاسی، اقتصادی، امنیتی و غیره) تمایلی به ایجاد و انتقال فناوری در خور و مناسب کشورهای جهان سوم از خودنشان ندهند، و با توجه به فضای کنونی جهان، این وضعیت همچنان استمرار خواهد داشت. در کشورهای جهان سوم هیچ اهرم فشار قابل توجه و مناسبی، بجز مواد خام مانند نفت و گاز و غیره وجود ندارد. متاسفانه این کشورها به دلیل نیاز های داخلی ناگزیر از صدور و فروش ارزان قیمت نفت، گاز و به کشورهای صنعتی هستند و حتی تحمل قطع موقت صادرات این منابع طبیعی را نیز ندارند. ضعف این باورهای علمی، ضعف یا فقدان خود اتکایی و خود باوری و نبود حاکمیت علمی در جامعه تهدیدهای بزرگ و مهمی برای آینده کشور هستند و بستر مناسبی برای استمرار عقب ماندگی علمی و تهاجم فرهنگی بیگانگان فراهم نموده اند. متاسفانه وجود این لایه های عقب ماندگی باقی مانده از دههها و قرنهای گذشته، موجب فراموشی نصایح پربار رهبر انقلاب (امام ره) شد که در دهه اول انقلاب و زمان جنگ تحمیلی ما را به خودباوری رسانده بود. امروزه متاسفانه شور انقلابی به شور مصر في تبدیل شده، جامعه حتی بیش از حد و اندازه های قبل از انقلاب به حالت مصرفی تبدیل شده است.
برای بازگشت به خویشتن خویش و تلاش در جهت کسب علم و فناوری که پایه و اساس هر گونه توسعه و پی نیازی از بیگانگان است هیچ راهی جز استفاده از تواناییهای خود و کمک گرفتن از برخی کشورها و نهادهای بین المللی وجود ندارد. در این زمینه می توان به راهکارهایی مانند گزینش راهبردهای ST و WT توجه نمود:
(۱) ایجاد ایستگاههای تحقیقاتی و سازمانهای پژوهشی در مناطق مختلف کشور به منظور کسب علم و فناوری بومی که می توان در آنها تا حدودی فناوری خارجی را با شرایط داخلی تطبیق داد.
(۲) سرمایه گذاری کافی با استفاده از صندوق پس انداز ارزی کشور در تحقیق و توسعه که موثرترین راه برای دستیابی به علم و فناوری است.
(۳) ایجاد انگیزه در بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در زمینه تحقیقات کاربردی و حمایت از فعالیتهای این بخش توسط دولت
(۴) ایجاد تغییر و تحول در نظام اداری و تحقیقاتی کشور و خارج کردن بخش تحقیقات از چنگال دیوانسالاری و انتخاب رویکرد مدیریت مشارکتی به جای مدیریت تمرکزی در بخش تحقیقات محور عمده چنین نظامی بر توسعه مناطق، تمرکز در طرح ریزی، برنامه ریزی و سیاستگذاری و اجرای غیر تمرکزی خواهد بود.
(۵) آموزش مدیریت، تقویت آموزش نیروهای متخصص و افزایش کیفیت و کاربردی کردن آموزشهای نظری و کلاسیک آنان.