تجزیه و تحلیل ستونی جدولSWOT

ب – نقاط ضعف سیاسی:

در بعد سیاسی چهار نقطه ضعف برای زیست فناوری کشور برشمرده شده که در جدول شماره ۱ قید شده اند. علی رغم وجود نقاط ضعف بیشتری در این زمینه، همین چهار مورد برای جلوگیری از تمام تلاشها، خلاقیت ها و تبدیل آنها به تهدیدها و فشارهای جدی و برای تلف کردن منابع موجود کفایت میکند. مهمترین خطرات این نقاط ضعف، از بین بردن زمان (وقت کشی) و تبدیل فرصت هایه تهدیدات است که موجب می شود فاصله کشور ما با علم و فناوری روز بیشتر شود. البته وجود چنین آفت هایی تنها به عرصه فعالیت های زیست فناوری منحصر نیست و تا حدودی جنبه عمومی پیدا کرده است، به نحوی که دامنه آن سایر بخش ها را نیز فراگرفته، به صورت یک فرهنگ سازمانی در آمده است. برای کاهش این ضعف ها و پرهیز از آنها می توان از نقاط قوت سیاسی بهره گرفت. مثلا می توان با شناسایی و تعیین عوامل ایجاد ناهماهنگی بین وزارتخانه ها، سازمانها و تهیه و ارائه فهرستی از عوامل بازدارنده و محدودیتها به کمیته ملی زیست فناوری، نسبت به کاهش نقاط ضعف و ایجاد مکانیسم هایی برای سرعت بخشیدن به اجرای طرح ها و پروژه های تحقیقاتی زیست فناوری، اقدام لازم را به عمل آورد.

پ – فرصت های سیاسی:

از بعد سیاسی جهار فرصت برای رشد و توسعه زیست فناوری مشهور است که استفاده از آنها بدون تلاش و رایزنی جدی سودی نخواهد داشت. اصولا فرصت به معنای فراهم شدن اولیه عوامل بروز منفعت است، به نحوی که با اضافه کردن عنصر (عناصر) مفقوده به عناصر موجود، منفعت بالقوه به فعل در آید، در راستای همین تفکر راهبردی ، صاحبنظران بر این باورند که باید فرصت هایی دنبال شوند که برای سازمان منافع بسیاری به ارمغان می آورند. بر اساس این تفکر، قدم نخست تشخیص فرصت (فرصت یابی) است و گام بعدی تلاش برای تحقق منافع نهفته در این فرصت میباشد ( ۱۹۹۷

Hamel , Gary ; June ). مثلا جلب همکاری علمی و تحقیقاتی کشورهای پیشرفته غربی و بهره گیری از سرمایه کشورهای نفت خیز مسلمان فرصتی موجود در محیط خارجی است که پس از برقراری ارتباط با این کشورها، تشریح ظرفیت های محیط داخلی برای آنها و تببین منافع طرفین و درخواست همکاری مشترک، به منفعت تبدیل می شود. این نوع همکاری را می توان به سه ضلع یک مثلث تشبیه کرد که ثمره همکاری مشترک آنها در نقاطی مانند رئوس مثلث زیر به یکدیگر می رسند و هر سه طرف از این همکاری منتفع می شوند:

ضلع های مثلث

کشورهای نفت خیز مسلمان

کشورهای پیشرفته اروپایی

ظرفیت داخلی ایران

جلب همکاری کشورهای دارای فناوری و سرمایه گذاری مشترک با کشورهای مسلمان به رشد و شکوفایی زیست فناوری ایران کمک می نماید و موجب استحکام و تقویت روابط سیاسی با این کشورها می شود و علاوه بر آن دسنیایی جمهوری اسلامی ایران به علم و فناوری در زمینه فناوری های نوین گام مهمی در جهت رسیدن به خودکفایی و کسب وجهه (پرستیژ) بین المللی برای دولت و ملت ایران خواهد بود. بدون شک همکاری های در این سطح نیاز به تلاش و جستجوی مستمر و جدی دارد که می تواند در دستور کار وزارت امور خارجه ایران قرار گیرد، زیرا سفارتخانه های ایران در کشورهای جهان دارای نهادهایی به نام «وابسته سفارت» در امور مختلف فرهنگی، اقتصادی، بازرگانی و غیره می باشند که این قبیل فعالیت ها جزء وظایف و ماموریتهای آنها محسوب می شود و با تقویت و توجیه آنها می توان به اهداف فوق نایل گشت. بدین طریق می توان با بهره گیری از فرصت ها و یا ایجاد فرصت های جدید، فشارها و ضعف ها را کاهش داد.

ت – تهدیدات و فشارهای سیاسی:

هیچ هدفی به سادگی قابل وصول نیست، تلاش برای دستیابی به خواسته های مطلوب همواره با خطرات و موانعی مواجه است. لازمه موفقیت شناخت دقیق تهدیدات و پیدا کردن راهکار برای برطرف نمودن یا کاهش میزان اثر سدها، موانع و فشارها می باشد.

اتخاذ سیاست سلطه از سوی ابر قدرتها و کشورهای پیشرفته دارای علم و فناوری و تلاش آنها در جهت حفظ و استمرار برتری خود در ابعاد مختلف، مسالة جدیدی نیست و سابقه آن به اوایل قرن شانزدهم میلادی و شدت آن به زمان دسترسی اروپاییان به انقلاب صنعتی باز می گردد. در آن زمان دریانوردان اروپایی به قلب دریاها و اقیانوسها سفر می کردند و هزاران کیلومتر دورتر از سرزمین اصلی به مناطق حساس و راهبردی جهان دست اندازی کرده، همزمان به تلاشهای خود برای افزایش تولید کالاهای متنوع می افزودند. بدین ترتیب هر روز فاصله علم و فناوری اروپاییان با سایر مردم قسمتهای جهان بیشتر می شد. از آن زمان تاکنون سیر تحولات علم و فناوری به اندازهای پرشتاب، متنوع و عظیم بوده که جامعه بشری را در آستانه قرن بیست و یکم میلادی، با رویدادها و تحولات پیچیده و شگفت آوری مواجه ساخته که گاهی تصور کم کردن فاصله علمی بین کشورهای در حال توسعه و پیشرفته امری غیر ممکن به نظر می رسد. بر اساس یکی از تحقیقات سازمان ملل متحد که تولید ناخالص سرانه جمعيت فعال اعضای سازمان ملل در سال ۱۹۷۵ میلادی را مبنا قرار داده، اگر کشورهای در حال توسعه، رشد سالانهای معادل ۳

در صد داشته باشند، حدود ۸۰ سال طول می کشد تا به سطح تکنولوژیکی سال ۱۹۷۵ میلادی کشورهای صنعتی برسد. البته تعمیم این امر به همه کشورها امری نادرست است، زیرا نمونه هایی مانند چین، کره جنوبی و برخی کشورهای آسیای جنوب شرقی . که توانستند با برنامه ریزی، هدف گذاری، استفاده بهینه از منابع و عزم ملی خود را تا حدودی از چرخه عقب ماندگی برهانند – الگوهای خوبی برای رد کردن نتیجه حاصل از این بررسی هستند.

در زمینه توسعه زیست فناوری در ایران، از بعد سیاسی می توان با استفاده از نقاط قوت یعنی حمایت سیاسی دولت، عضویت در ICGEB، همکاری با کشورهای صنعتی غربی و بهره برداری از فناوری های آنان و انتخاب راهبردهای ST و WT نقاط ضعف داخلی را کاهش داد و با پرهیز از تهدیدات جدید و با جلوگیری از گسترش تهدیدات قبلی، فعالیت های تحقیقاتی زیست فناوری را در جهت کسب علم و فناوری توسعه داد.